Sinir Sistemi

Beyin tüm bedenin işlevlerini yöneten sanki bir kontrol kulesidir. Bedenin ihtiyaçları ve bu ihtiyaçları karşılayacak çevredeki kaynakları hemen bulmak zorundadır.

Bedenin ihtiyaçlarını anlamak ve onların giderilip giderilmediğini hızlı bir şekilde kavramak için haberleşmeye ihtiyaç duyar. İşte sinirler bunun içindir. Beyin ve omurga ve sinirler sinir sistemini oluştururlar.

Kontrol merkezlerini bilgi kanallarından ayırt etmek için sinir sistemi iki alt sisteme bölünür:

• Merkezi sinir sistemi
• Periferal (çevresel) sinir sistemi

Merkezi sinir sistemi beyin ve onun doğal uzantısı olan omurgadan oluşur. Kafatası ve omurlar bu merkezi sistemin koruyucularıdır.

Periferal sinir sistemi bilgiyi alıp bir diğerine ileten sinirlerden oluşur. Bu yüz sinirleri kafatasında başlar ve biterler. Diğerleri beyine omurga vasıtası ile ulaşırlar. Periferal sinir sistemindeki sinirler iki kategoriye ayrılabilir:

• Somatik sinir sistemi
• Otonom sinir sistemi
  

Somatik sinir sistemindeki sinirler organizmanın dış dünya ile kurduğu ilişkiye katılırlar. Bedenin sayısız sensörlerinden aldıkları bilgiyi doğrudan beyine gönderirler. Bu sinirler aynı zamanda çevremizdeki hareketlere ve uyarıcı şeylere tepki vermemizi sağlar.

Hypothalamus tarafından kontrol edilen Otonom sinir sistemindeki sinirler de hayati bir takım iç fonksiyonların düzenlenmesinde etkilidir. İç denge, sindirim, kan akışı, solunum, salgılama ve hormonların salgılanmasında etkilidirler. Otonom sinir sistemi de iki bölümde incelenir:

• Sempatetik sinir sitemi
• Parasempatetik sinir

Her iki sinir sistemi kendine ait anatomik lokasyonu vardır ve ganglia adı verilen nöronlar ile yönettikleri organlar ile konuşurlar.

Sempatetik sinir sistemi organizmayı fiziksel ya da mental bir aktiviteye hazırlamak için harekete geçer. Bedenimiz ne zaman büyük bir stresle karşılaşsa sempatik sinir sistemi kaç veya savaş cevabını yönetir. Bronşları ve gözbebeklerini genişletir, kalp atışını ve solunum hızını arttırır ve terlemeyi ve büyük tansiyonu yükseltir. Öte yandan sinirim aktivitesini düşürür. İki nörotransmiter bu sistem ile doğrudan bağlantılıdır: adrenalin (epinefrin) ve norepinefrin.

Parasempatetik sinir sisteminin aktivasyonu beden fonksiyonlarında enerjiyi korumak için genel bir düşüşe neden olur. Sempatetik sinir sistemi ile her ne büyüyor, artıyor veya hızlanıyorsa, parasempatetik sinir sistemi le küçülür, azalır ve yavaşlar. Bu sinir sisteminin arttırdığı tek şey sindirim ve cinsel iştah fonksiyonlarıdır. Tek bir nörotransmiter bu sistem ile doğrudan bağlantılıdır: Asetilkolin {Aseltilkotin kasları tetikleyen ve belirli hormonların uyarılmasını sağlayan genişce dağılmış bir stimülatör nörotransmiterdir. Merkezi sinir sisteminde uyanıklık, dikkatlilik, sinir, kızgınlık, cinsellik ve susama gibi işlevler ile görevlidir.}